Het is warm. Erg warm. Dat vind niet alleen ik, dat vinden ook mijn kinderen. Overdag is dat helemaal prima. Je zet een zwembad in de tuin, gaat naar het strand of gaat juist lekker binnen spelen op een cool plekje in het huis. ‘s Avonds is het echter een heel ander verhaal. Twee van mijn drie kinderen slapen op de zolderverdieping en hoewel je de ramen tegen elkaar open kunt zetten, het koelt gewoon niet af. En met ramen open slapen is natuurlijk geen optie: herrie, muggen enz. Én dan is het nog lang licht ook. Én zijn er regelmatig onweersbuien. Slapen is dus een probleem… Wat dit te maken heeft met Drivers en bestuurders. Je komt er zo achter, volg mijn brein.

“Paaaaaaaaaaaaap, ik kan niet slapen!”, “Paaaaaaaap het is zo licht in mijn kamer” “Paaaaaaaaaap in ben bang voor de onweer”, “Paaaaaaaaaaaap ik heb het warrum.”

Sorry, ik kom uit de omgeving Den Haag. Wij zeggen ook melluk, kerrek, Marruk. Zo maar drie zinnen die bij ons thuis regelmatig uitgesproken worden door de 5 en 7 jarige, in de periode van 19:30 en 21:30 uur. En om die zinnen uit te spreken is het natuurlijk nodig om van zolder twee trappen naar beneden te komen om dit even te vertellen. Soms komen ze samen, maar afwisselen kunnen ze ook heel goed. Een avond genieten in de tuin zit er dus niet in.

Ik beschouw mijzelf als redelijk geduldig. Toch ben ik niet zo goed in dit soort aanhoudende situaties. Ik houd heel veel van mijn kinderen, maar houd ook van een beetje tijd voor mijzelf. Als deze zinnen onophoudelijk uitgesproken worden gedurende twee uur, dan gaat het bij mij van binnen best een beetje borrelen. Ik word steeds meer geneigd om ze te vertellen wat ze moeten doen: “En nu is het klaar, het is 21:00u. Je moet gaan liggen in je bed, ogen dicht en slapen!”. Maar aangezien deze zinnen tot een mantra maken eerder niet gewerkt heeft, verander ik mijn strategie.

Driver als probleemformulering, niet als oplossing

Door het gebruik van Sociocratie 3.0 in mijn werkomgeving weet ik hoe belangrijk een goede Driver is. Mensen willen in veel gevallen namelijk geen oplossing of opdracht, maar de autonomie en vrijheid om zelf (of ten minste samen) met een oplossing te komen. Een driver bestaat uit twee delen. Het beschrijft eerst (A) de huidige situatie aan de hand van een observatie, gevolgd door (B) het effect. Door dit goed te benoemen vorm je een gedeeld beeld over wat er aan de hand is. Deel twee bestaat uit (C) wat nodig is, gevolgd door (D) de impact van de oplossing. In dit tweede deel geef je nooit de oplossing zelf mee, maar de oplossingsrichting. Een oplossing kan leiden tot een sub-optimaal resultaat, of zelfs tot weerstand zoals bovenstaand voorbeeld laat zien (liggen, slapen!).

Ik doe dus mijn best:

“Jongens, (A) Het is nu 21:00u en jullie zijn nog wakker doordat jullie niet kunnen slapen. Morgen moeten jullie om 7 uur opstaan om je klaar te maken om naar school te gaan. (B) De tijd om te slapen en uit te rusten is al kort, waardoor jullie morgen het niet leuk vinden om wakker te worden en moe zijn op school. (C) Het is nodig om een manier te vinden waarop jullie wel kunnen gaan slapen, (D) zodat jullie morgen vrolijk zijn en zin hebben om te gaan spelen en leren”

Buiten een gevatte opmerking van mijn dochter “Ik ben geen jongen”, kijkt mijn zoon mij semi-verbaasd aan. Hij denkt na en zegt:

“Op jullie kamer is het minder warm en donkerder, waardoor ik beter kan slapen. Als ik nou daar begin met slapen en jij mij wakker maakt als jullie naar bed gaan, dan is het in mijn kamer al wat koeler”.

Het effect van de driver

Huh? Gebeurde dit nou echt? Ja dat gebeurde echt. Ik gebruikte de wijsheid van de groep. En niet alleen dat, het zorgde ook voor draagvlak. Tuurlijk had ik deze oplossing ook zelf kunnen verzinnen.Toch koos ik ervoor om mijn oplossing te pushen.

Te vaak doen we dit ook in organisaties. De bestuurder / manager bedenkt een oplossing voor het gezamenlijke probleem en komt met een kant en klaar oplossing. De medewerker wil autonomie en respect in het bedenken van de juiste oplossing. Hij/zij heeft vaak meer inhoudelijke kennis, of kennis van andere drivers die conflicteren met de oplossing van de manager. Kortom, er is wijsheid die we vergeten te benutten. Met een goede driver kun je expliciet maken voor welk probleem je een oplossing zoekt en de groep inzetten om deze te vinden. 

Wanneer je jezelf in de positie hebt gewerkt waarbij je neiging is om harder te gaan praten om je collega’s (of je kinderen) te overtuigen, weet je dat het handig is om vanuit een driver te gaan praten. Het is verdomde handig. Net als rolluiken; die zorgen voor een geluidwerende, koele en donkere zolder!