Consensus is misschien wel de meest toegepaste vorm van besluitvorming in Nederland. Niet de meest effectieve overigens, maar in veel organisaties is polderen nou eenmaal volkssport nummer 1 tijdens vergaderingen. Er zijn natuurlijk alternatieven: de baas beslist, de meerderheidsstem, of consent! Maar wat is nou het verschil en waarom zou je het een boven het ander verkiezen?

Consent besluitvorming

Veel mensen kennen consent als sexual consent, of door het accepteren van bijvoorbeeld de cookie statements op een website. Door deze weg te klikken heb je ‘geen bezwaar’. Consent is echter niet alleen beperkt tot persoonlijke instemming, maar het kan ook worden toegepast op organisatorische besluitvorming. Het draait om het bereiken van instemming ten aanzien van een bepaald doel.

Focus: een gedegen oplossing

Stel je voor dat er een nieuwe strategie moet worden geïmplementeerd in een bedrijf. Met consent wordt er gezocht naar overeenstemming onder alle betrokkenen, waarbij rekening wordt gehouden met hun inbreng en zorgen. Het doel is om een beslissing te nemen waar niemand bezwaar op heeft, doordat deze bijdraagt aan het behalen van het gemeenschappelijke doel. Je nodigt bij consent besluitvorming expliciet uit tot het uiten van bezwaar door het delen van argumenten die ons helpen om in te zien waarom het voorstel in de huidige vorm schadelijk is. Een bezwaar is daarmee altijd welkom: je voorkomt ermee dat we een misstap begaan. Consent bevordert gelijkwaardigheid en betrokkenheid, omdat iedereen een stem heeft en er naar iedereen wordt geluisterd voordat er een beslissing wordt genomen.

De meerderheidsstem

Aan de andere kant hebben we de meerderheidsstem. Dit is een bekend concept in organisatorische besluitvorming, maar ook in de politiek, waarbij de stem van de meerderheid de doorslag geeft. Bijvoorbeeld, als er een besluit moet worden genomen over het implementeren van een nieuwe werkwijze, kan er een stemming plaatsvinden waarbij het voorstel wordt aangenomen als de meerderheid ermee instemt.

Focus: een snelle oplossing

Hoewel dit een snelle manier kan zijn om tot een beslissing te komen, heeft het zijn nadelen. Het kan ertoe leiden dat de stemmen van minderheden worden genegeerd en dat er ongelijkheid ontstaat. Bovendien kan het leiden tot polarisatie en verdeeldheid binnen het team, omdat degenen die in de minderheid zijn zich niet gehoord of vertegenwoordigd voelen.

Consensus

Tot slot is er dus nog consensus, een vorm van besluiten nemen die veel in organisaties wordt gebruikt. Het gaat om het bereiken van een gedeeld en gedragen besluit tussen meerdere partijen. Het doel is om een oplossing te vinden waar iedereen mee kan instemmen, zelfs als dit betekent dat er compromissen moeten worden gesloten. Daar gaat dus veel discussie en onderhandelen aan vooraf.

Focus: een gedragen oplossing

Consensus kan de samenwerking en het teamwerk versterken, omdat het de betrokkenheid van alle teamleden aanmoedigt. Tegelijkertijd leveren de discussies en onderhandelingen vaak ook vertraging en frustratie op. Het draagvlak voor het besluit is soms van groter belang dan het besluit zelf, waardoor je uitkomt op suboptimale oplossingen. En daarmee kan consensus in de praktijk zijn doel nog wel eens voorbij schieten.

Wat kies je voor jouw organisatie?

Als het gaat om organisatorische besluitvorming, kan consent in de praktijk een effectievere benadering zijn dan de meerderheidsstem en consensus. Consent zorgt er – net als bij consensus – voor dat iedereen wordt gehoord en dat er rekening wordt gehouden met verschillende perspectieven. Het bevordert gelijkwaardigheid en betrokkenheid, waardoor de kans groter is dat er gedragen beslissingen worden genomen zonder dat de kracht van de oplossing wordt afgezwakt door sterke debaters. Het is belangrijk om een cultuur te stimuleren, waarin open communicatie en respect voor elkaars standpunten centraal staan. En dat kan makkelijker dan je misschien zou denken!

Welke vorm van besluitvorming herken jij in jouw team? En zijn jullie in staat om te switchen per casus? Dan heb je namelijk het sterkste besluitvormingsproces dat een team zich kan wensen!