Beginnen met 7 principes
En waarom dat in principe de moeite waard is..
Volgens de Van Dale is een principe een overtuiging die aan al iemands handelen ten grondslag ligt, ook wel een beginsel, grondbeginsel of grondregel. We hanteren een principe meestal omdat we ergens waarde aan hechten. Dat waar je waarde aan hecht is een individueel oordeel, niemand kan voor jou bepalen waar jij waarde aan hecht. En vanuit verschillende waarden kunnen we alsnog dezelfde principes hanteren. Om die reden richten wij ons bij teams niet op het vaststellen van gezamenlijke waardes, maar zien wij meer waarde (pun intended..) in het aannemen van gezamenlijke principes.
Belang van afspraken
Om goed samen te werken is het belangrijk om te weten wat je van iemand kan verwachten. Dit is een reden om werkafspraken te maken (lees hier ons blog over werkafspraken). Er moeten genoeg afspraken zijn om duidelijkheid te bieden en niet zo veel dat men door de bomen het bos niet meer ziet. Ons wetboek is wellicht een voorbeeld van wat we niet willen. Hoewel de inhoud relevant is voor mij als burger, is het zo uitgebreid dat het niet meer bruikbaar is (terwijl ik dit schrijf vraag ik me zelfs af of het eigenlijk wel echt een boek is..). Beginnen met principes is daarom een goed idee, men noemt het immers niet voor niks ook wel een beginse
Het zou zo kunnen zijn dat enkel het aannemen van gezamenlijke principes al voldoende richting geeft om prettig te kunnen samenwerken. Dat het voldoende kader is om de veiligheid en voorspelbaarheid te bereiken die nodig is om te weten wat je aan elkaar hebt en samen de meeste waarde te creëren. Vele malen makkelijker dan een uitgebreide set aan afspraken, toch? En vanuit de principes is het mogelijk om daar waar nodig (navigeren via spanning) extra afspraken te maken om ieders verwachtingen en het handelen beter op elkaar af te stemmen.
Wij werken graag volgens de 7 onderstaande principes uit Sociocratie 3.0 (lees hier meer over S3 en de principes).
Ze hangen logisch samen en het zijn overkoepelende thema’s waar je veel van de werkafspraken die je anders zou maken onder zou kunnen hangen. Het hanteren van deze principes zorgt ervoor dat je als team sneller kunt handelen, sneller weet op welke behoefte moet worden ingespeeld, wanneer bijsturing nodig is en met meer wijsheid kan besluiten welke acties nodig zijn om succesvol te zijn. En, eerlijk gezegd, kan het denk ik net zo veel opleveren om deze principes ook toe te passen op het maken van persoonlijke keuzes. Al lijkt het een stuk lastiger om onszelf aan bepaalde afspraken te houden, dan om anderen daarop te wijzen. Vervolgens reflecteren op de effectiviteit van ons éigen gedrag is al helemaal ingewikkeld..
Bij klanten en tijdens trainingen introduceren we de principes meestal met een oefening om de principes meer handen en voeten te geven en ze te koppelen aan de praktijk. Dit werkt als volgt:
- Laat iedereen eerst voor zichzelf bedenken in hoeverre zij de principes toepassen in hun dagelijkse handelen of in hoeverre zij die terugzien in hun team. Het helpt om dit visueel te maken. Wij gebruiken daarvoor een afbeelding van een 7 puntige ster waarop mensen door stipjes te zetten kunnen aangeven in welke mate een principe aanwezig is.
- Nodig ze daarna uit om in tweetallen (of drietallen, of viertallen..) hun bevindingen te bespreken en deze te verduidelijken door concrete voorbeelden te delen.
- Laat iedereen vervolgens hun ‘aha-momentjes’ met de groep delen.
- Met al deze wijsheid in de groep is het vervolgens een makkie om de stap te maken naar het aannemen van gezamenlijke principes en te bedenken hoe ze ervoor kunnen zorgen dat ze deze ook echt naleven.
Zeker in teams en organisaties, met mensen die op regelmatige basis met elkaar samenwerken, zorgt deze oefening vaak voor een verbeterde onderlinge verstandhouding en meer inzicht in elkaars redenen om iets wel of niet te doen. Dat maakt het meteen begrijpelijker waarom het gedrag van een ander soms zo kan afwijken van hoe jij de dingen doet!
Een andere optie is werken met stellingen. Vat ieder principe samen in een stelling en laat mensen aangeven in hoeverre die op hen van toepassing is. Het werkt fijn om dit te doen door je fysiek te verplaatsen in de ruimte (links helemaal van toepassing, rechts helemaal niet). Onderstaande stellingen zijn daarvoor te gebruiken:
- Transparantie – Wanneer wij informatie nodig hebben om ons werk te doen en besluiten te nemen, is deze info toegankelijk en bruikbaar.
- Empirisme – Wij zijn ons bewust van onze veronderstellingen en doen experimenten om deze te toetsen.
- Consent – Als iemand iets voorstelt bedenk ik meestal of ik het ermee eens ben en aan de hand daarvan bepaal ik of ik vind dat we het wel of niet moeten doen.
- Eigenaarschap – Als ik zie dat iets niet goed gaat of dat ergens een kans ligt, zorg ik ervoor dat dit wordt opgepakt, ook wanneer het niet bij mijn taken hoort.
- Gelijkwaardigheid – Wanneer wij besluiten nemen telt de mening van de manager net zo zwaar als die van ieder ander.
- Effectiviteit – Wanneer wij ons functioneren beoordelen kijken we vooral of we de juiste dingen doen. Daarna kijken we pas of we die dingen ook op de juiste manier doen.
- Continu verbeteren – Veranderen doen wij in kleine stapjes, zodat we aan de hand van wat we hebben geleerd ervoor kunnen zorgen dat we de volgende stap nog beter maken.
Vraag mensen, nadat ze een plek hebben gekozen, om te verduidelijken waarom ze daar staan. Op die manier komen mensen erachter waar de verschillen zitten en hoe het komt dat die verschillen er zijn. Wat betekent het bijvoorbeeld wanneer sommige mensen het team heel transparant vinden werken, en anderen helemaal niet? En hoe interpreteren mensen consent? Wat betekent het om besluiten te nemen die niet gebaseerd zijn op een voorkeur of een mening? Nou ja, ga zo maar door 😉 Genoeg inspiratie om eens mee van start te gaan, toch?
Interessant!
Wil jij weten of jullie afspraken toereikend zijn? Maak dan eens gebruik van onze Team-o-meter!
